Kamuoyunda “11. Yargı Paketi” olarak bilinen, çok sayıda yasa değişikliğini içeren kanun teklifi TBMM Adalet Komisyonu’nda kabul edildi. En çok tartışılan başlıklardan biri olan, 31 Temmuz 2023 öncesinde işlenen suçlara yönelik erken tahliye imkânı sağlayan 27. maddedeki kapsam daraltıldı. AK Parti milletvekillerinin önergesiyle yapılan değişiklik sonucunda, terör, kadın ve çocuklara yönelik kasten öldürme, cinsel saldırı ve çocuk istismarı gibi suçları işleyenler artık bu haktan yararlanamayacak. Düzenlemeyle, yaklaşık 55 bin kişiyi kapsaması öngörülen erken tahliye sayısının ciddi ölçüde azalması bekleniyor.
KOVİD AFFI DARALTILDI: CİNSEL SUÇLAR VE AİLE İÇİ CİNAYETLER HARİÇ TUTULDU
Yargı Paketi'nin en dikkat çeken bölümlerinden biri, kamuoyunda “Kovid affı” olarak bilinen denetimli serbestlik düzenlemesinde yapılan değişiklik oldu. Daha önce 31 Temmuz 2023 öncesi suçlar için öngörülen erken açık cezaevine geçiş ve tahliye uygulamasına, aile içi kasten öldürme, cinsel saldırı ve çocuk istismarı gibi suçlardan hüküm giyenler dahil edilmeyecekti. Komisyon kararıyla bu suçlar kesin olarak kapsam dışı bırakıldı.
Bu değişiklikle birlikte terör suçları ile birlikte, kadınlara ve çocuklara karşı işlenen ağır suçlar da hiçbir şekilde erken tahliye uygulamasından yararlanamayacak. Mevcut haliyle düzenlemenin, önceki beklentilerin aksine, daha dar bir mahkum kitlesine uygulanacağı belirtiliyor.
SUÇ ÖRGÜTLERİNDE ÇOCUKLARI KULLANANLARA AĞIR CEZALAR GELİYOR
Yeni düzenlemeyle, çocukları suç örgütlerinin faaliyetlerinde araç olarak kullanan örgüt yöneticilerine verilecek cezalar ağırlaştırıldı. Artık bu tür suçlarda ceza, yarısından bir katına kadar artırılabilecek. Bu düzenleme, son yıllarda sıkça gündeme gelen "suça sürüklenen çocuklar" sorununu hedef alıyor.
Ayrıca suç örgütü kurma ve yönetme cezaları da artırıldı. Örgütün yapısı ve elverişliliği dikkate alınarak, yöneticilere 5 ila 10 yıl arasında hapis cezası verilebilecek. Silahlı örgütlerde ceza oranları da yükseltildi. Bu adımlar, özellikle organize suçlarla mücadele konusunda daha caydırıcı bir yasal zemin oluşturmayı amaçlıyor.
ULAŞIM ARAÇLARINI ENGELLEYENLERE HAPİS CEZASI
Yasa teklifinde ulaşım güvenliğine ilişkin düzenlemeler de yer alıyor. Kara, deniz, demir ve hava yolu araçlarının kaçırılması veya hareketinin engellenmesi durumunda hapis cezaları artırılıyor. Kara taşıtlarının engellenmesi halinde 1 ila 3 yıl, hava araçlarında ise 5 ila 12 yıla kadar hapis cezası öngörülüyor.
Bu düzenleme; yolcu otobüslerinin, trenlerin ya da uçakların yasa dışı şekilde durdurulması ya da yönünün değiştirilmesi gibi fiillerin ciddi şekilde cezalandırılmasını hedefliyor. Özellikle kamu güvenliğini tehdit eden eylemlerin önüne geçilmesi açısından önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.
AVUKATLARA YÖNELİK DİSİPLİN CEZALARI YENİDEN TANIMLANDI
Yargı paketinde avukatlarla ilgili önemli değişiklikler de yer alıyor. Avukatlık Kanunu'nda yapılan düzenlemeyle, avukatlara verilecek disiplin cezaları daha net şekilde tanımlandı. Uyarma, kınama, para cezası, işten çıkarma ve meslekten çıkarma olmak üzere beş ayrı ceza türü belirlendi. Cezaların hangi durumlarda uygulanacağı da ayrıntılı olarak sıralandı.
Ayrıca aynı türden bir fiilin tekrar edilmesi halinde uygulanacak daha ağır ceza sistemi devreye sokulacak. Bu düzenleme ile avukatlık mesleğinin itibarı ve meslek etiği açısından daha güçlü bir denetim mekanizması oluşturulmuş oldu.
DOLANDIRICILIK VE BİLİŞİM SUÇLARINDA YENİ ADIMLAR
Pakette, dolandırıcılık suçlarının yargılamasının artık asliye ceza mahkemelerinde yapılmasına yönelik değişiklik yer alıyor. Bu sayede, ağır ceza ve asliye ceza mahkemeleri arasındaki görev karmaşasının önüne geçilmesi hedefleniyor.
Öte yandan bilişim suçlarıyla elde edilen gelirlerin bulunduğu hesaplara yönelik yeni tedbirler getirildi. Kripto varlık hesapları dahil olmak üzere, suçla ilişkili olduğu düşünülen hesaplar 48 saate kadar askıya alınabilecek. Savcılık tarafından gerekli görülmesi halinde bu hesaplara el konulabilecek. Böylece dijital suçlara karşı daha hızlı müdahale imkânı tanınmış oldu.
CEZA ARTIRIMLARI: TAKSİRLİ YARALAMA, KURUSIKI SİLAH, GENEL GÜVENLİK
Yeni düzenlemeyle birlikte bazı cezalarda artış yapıldı. Taksirli yaralama suçlarında hem alt hem de üst sınırlar yükseltildi. Özellikle birden fazla kişiye zarar verilmesi durumunda ceza 9 aydan başlayıp 5 yıla kadar çıkabilecek.
Kurusıkı silahlarla kamu düzenini bozacak şekilde ateş açılması da artık "genel güvenliği tehlikeye sokma" kapsamında değerlendirilecek. Bu fiiller için verilecek cezalar artırıldı ve suçun topluluk içinde işlenmesi durumunda ek yaptırımlar uygulanacak.
AKIL HASTALARINA ÖZEL İNFAZ DÜZENLEMESİ
Cezai sorumluluğu sınırlı olan kısmi akıl hastalarına yönelik özel bir düzenleme de pakette yer alıyor. Bu kişilerin hem ceza infazı hem de akıl hastalarına özgü güvenlik tedbirleri birlikte uygulanacak. Topluma yeniden kazandırılmadan serbest bırakılmaları önlenecek. Tedavi süresi suçun ağırlığına göre belirlenecek ve ciddi suçlarda bu süre en az bir yıl olacak.
PAKET MECLİS GÜNDEMİNE GELİYOR
Komisyondan geçen teklif, bütçe görüşmelerinin ardından Meclis Genel Kurulu’nun gündemine gelecek. Aralık ayı sonunda yasalaşması beklenen 11. Yargı Paketi, 12 farklı kanunda değişiklik öngörüyor. Yargı sisteminde önemli dönüşümler içeren bu paket, hem kamu güvenliği hem de ceza adaleti bakımından geniş yelpazede etkiler doğuracak.