Tarihî Filmler Belgesel Değildir Ama Gerçeklik Taşımalı
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi ve kültür tarihçisi Prof. Dr. Zeynep Tarım, bu tür yapımların toplum üzerindeki etkilerine ve tarihsel sorumluluğuna dikkat çekti. Prof. Dr. Tarım’a göre bu tür görsel anlatımlar, Fatih Sultan Mehmet gibi önemli şahsiyetlerin tanıtımı açısından fırsatlar barındırsa da, tarihî gerçekliğe zarar verecek şekilde kurgulandığında uzun vadeli sorunlara neden olabiliyor.
“Bu yapımlar Fatih’e olan ilgiyi canlı tutuyor, ancak aynı zamanda izleyicide yanlış ve kalıcı bir tarih algısı da oluşturabiliyor,” diyen Prof. Dr. Tarım, bu yapımların belgesel olmadığını ancak yine de bilgi aktarımı konusunda sorumluluk taşıdığını vurguladı.
Kahramanlık Anlatısı Hep Şiddet Üzerinden Kuruluyor
Fatih Sultan Mehmet’in yalnızca savaşçı değil, aynı zamanda bir entelektüel, sanat hamisi ve bilim insanı olduğunu hatırlatan Prof. Dr. Tarım, popüler yapımlarda bu derinliğin göz ardı edildiğini ifade etti. Kahramanlığın daima şiddet ve zafer sahneleriyle sunulduğuna dikkat çeken Tarım, “Fatih gibi bir liderin büyüklüğü yalnızca kazandığı savaşlarla değil, bilim ve düşünceye verdiği önemle ölçülmeli” değerlendirmesinde bulundu.
Kostüm ve Mekân Tasarımlarında Tarihsel Uyumsuzluklar
Yapımların teknik anlamda da ciddi eksiklikler taşıdığına işaret eden Prof. Dr. Tarım, özellikle kostüm ve mekân tasarımlarında yapılan hataların dönemin atmosferini yansıtmakta yetersiz kaldığını söyledi. “Osmanlı dönemiyle ilgili akademik bilgi eksikliği, sinemada tasarım hataları olarak karşımıza çıkıyor. Bu da yapımların inandırıcılığını zedeliyor,” dedi.
Akademik Danışmanlık Olmadan Yapılan Projeler Tehlike Taşıyor
Tarihî yapımların akademik danışmanlıktan yoksun hazırlandığına dikkat çeken Prof. Dr. Tarım, senaryo süreçlerinde uzman görüşlerine yeterince yer verilmediğini belirtti. “Bu da anakronizm dediğimiz, zaman ve mekân uyumsuzluklarını kaçınılmaz kılıyor. Seyirciye aktarılan bilgi yanlış, eksik ve bağlamdan kopuk hâle geliyor,” şeklinde konuştu.
İzleyicinin Birincil Bilgi Kaynağı Artık Diziler
Fatih Sultan Mehmet hakkında tarih kitabı okumamış bir izleyici kitlesinin, bu yapımlar sayesinde bir kanaat sahibi olduğuna işaret eden Prof. Dr. Tarım, bu durumun tehlikeli bir bilgi boşluğu doğurabileceğini belirtti. “Toplumda kalıcı hale gelen imajlar artık bu yapımlar üzerinden şekilleniyor. Bu nedenle her sahne, her görsel dikkatle ve özenle hazırlanmalı” dedi.
