Böbrek taşları, idrardaki minerallerin kristalleşerek birikmesiyle oluşuyor. VM Medical Park Gebze Hastanesi Üroloji Uzmanı Doç. Dr. Murat Tolga Gülpınar, taşların belirtileri, korunma yolları ve tedavi seçenekleri hakkında önemli bilgiler verdi.
Taşların Oluşumu ve Risk Faktörleri
Doç. Dr. Gülpınar, böbrek taşlarının idrardaki bazı minerallerin yüksek konsantrasyona ulaşması sonucu kristalleşip kümelenmesiyle oluştuğunu söyledi. “Kişinin yaşadığı coğrafya, etnik kimlik, diyetsel tercihleri ve genetik yatkınlıklar taş oluşum riskini artırır” dedi.
Belirtiler ve Ağrının Özellikleri
Böbrek taşları, böbreğin içinde kaldığında genellikle belirti vermez. Ancak taş idrar kanalını tıkadığında şiddetli ağrı ortaya çıkar. Bu ağrı genellikle yan ve böğür bölgesinde hissedilir, kasığa yayılabilir. Ayrıca bulantı, kusma, idrarda kanama ve idrar yapmada zorluk gibi belirtiler görülebilir.
Tanı ve Tedavi Yöntemleri
Tanı, klinik muayene ile ultrasonografi ve bilgisayarlı tomografi gibi görüntüleme yöntemleriyle kesinleştirilir. Tedavi, taşın büyüklüğüne ve konumuna göre değişiklik gösterir.
Beslenme ve Yaşam Tarzı Önerileri
Böbrek taşlarının tekrarını önlemede günlük yaklaşık 2 litre sıvı tüketimi büyük önem taşır. Tuz tüketiminin kısıtlanması, rafine şekerlerin azaltılması, aşırı hayvansal protein tüketiminden kaçınılması ve hareketli, obeziteden uzak bir yaşam tarzının benimsenmesi esastır. Oksalat içeriği yüksek fındık, kakao, çikolata, pancar, ıspanak, soya ve buğdayın az tüketilmesi önerilir. Lif açısından zengin sebzeler ise faydalıdır. Makul miktarda süt ve süt ürünleri tüketilebilir. Günlük bir adet limon ise içerdiği sitrat sayesinde taş oluşumunu engelleyebilir.
Tedavi Seçenekleri ve Endoskopik Cerrahi
5 milimetreye kadar olan taşlar ilaç ve bol sıvı tüketimiyle düşürülebilir. Daha büyük taşlarda ise endoskopik tedaviler uygulanır. Böbreğe yakın idrar kanalı taşları, ameliyatsız kırılabilen şok dalgaları (ESWL) ile tedavi edilebilir. 1–2 santimetre boyutundaki taşlar için ise lazer ve endoskopik girişimler uygun seçeneklerdir.
Son yıllarda gelişen teknoloji sayesinde böbrek taşı cerrahisi büyük oranda endoskopik yöntemlere kaymıştır. İnce optik sistemler ve esnek cihazlar ile hasta konforu artmış, holmium lazer gibi güçlü lazerlerle taşlar etkili şekilde kırılabilmektedir. İşlem genellikle 1–2 saat sürer ve hastalar çoğunlukla bir gece hastanede kaldıktan sonra taburcu edilir.