Röportaj ; Rabia Köktürk
Kadınlar üzerindeki olumsuz tabuları yıktığını söyleyen Çelik “ Her şeyden önce otobüs şoförlüğü bir sanattır. Patronum beni işe alırken çok büyük bir cesaretlilik örneği gösterdi. Ben olumsuz tabuları yıktım arkamdan gelen kadınlar korkmasınlar, dik duruşlarını bozmayarak benim açmış olduğum bu yolda gelin birlikte yürüyelim” dedi.
-Uzun yol şoförü olmaya nasıl karar verdiniz? Nerden aklınıza geldi bu düşünce ?
BEN ZATEN ŞOFÖRDÜM
Karar verip gelmedim şoförlüğüm vardı. Gençliğimde zamanımı çeşitli araçları kullanmakla geçirdim. Sonra otobüsçülük elimde kalıverdi zamanla mesleğe dönüştü. Mesleğimi sevdiğim için devamı da geldi.
- Peki bu çocukluktan gelen bir durum mu? Yoksa bir heves miydi?
HER ŞEYDEN ÖNCE BEN İŞİMİ SEVDİM
Hayır heves değildi. Elinizde güzel yaptığınız bir iş sizi profesyonelliğe götürür. Başarılı olduğunuzu fark ettiğinizde farkında olmadan profesyonelliğe gidersiniz. Benim mesleğimde bu şekilde gerçekleşti.
-Ülkemizde kadın şoförlere olan bakış açısı biliyoruz ki biraz farklı, çevrenizdeki insanlar sizin bu mesleği icra ederken nasıl bir bakış açısına sahip oluyorlar? Nasıl bir tepkiyle karşılaşıyorsunuz?
ZAMAN GEÇTİKÇE HERKES ALIŞTI
Türkiye’de bayan kaptan olmadığıdan dolayı tabi ki dikkat çekiyor bu durum. Nedeni ise kadınlara bu gibi alanlarda şans verilmemesinden kaynaklanıyor. Ben çevremden özellikle erkek şoförlerden ilk zamanlar " Ya olur mu?" gibi tepkiler alıyordum. Ama zaman geçtikçe, gördükçe onlarla iç içe oldukça onlar da kabullendiler. Şimdi benim o şoförler en güzel arkadaşlarım oldu.
-Bir kadın şoför olarak uzun yol şoförlüğü yapmak sizi değiştirdi mi? Kadınlığınızdan ödün verdiniz mi?
DÖRT DÖRTLÜK EV HANIMIYIM
O alışkanlıklarımı ben otobüs şoförüyüm diye asla ama asla bırakmadım. Hani derler ya "Ne ara bu işleri yaptın" işte o ara ben her işimi yapıyorum. Kesinlikle dört dörtlük bir ev kadınıyımdır. Evi de çok seviyorum bu arada.
-Peki bu sektörde ne gibi sıkıntılar yaşadınız? Bir kadın olarak sizi zorlayan durumlar neler oldu? Trafikte sizi zor duruma düşürecek herhangi bir sıkıntı ile karşılaştınız mı mesela?
OTOBÜSÇÜLÜK BİR SANATTIR
Tabii ki bu gibi durumlarla zaman zaman karşılaştım. Türkiye'de trafik sorunu yok aslında. Bir eğitim sorunu var bir saygı sorunu var. Tabii ki bu gibi durumlar zaman zaman trafikte de çıkabiliyor karşımıza. Otobüsçülük bir sanattır her şeyden önce otobüsçülükte sabır önde gelir. Bir Kaptan modeli vardır suskundur yüzündeki ifade dikkatini gösterir, sabırlı olması gerekir yolda. Yaşadıklarımız ben kadınım diye değil diğer erkek şoförlerimiz de aynı sıkıntıları yaşıyor. Telefon sorunu çok yüksek mesela ondan dolayı bu gibi sıkıntılarla hepimiz karşılaşabiliyoruz.
- Yolcularla ilişkileriniz nasıl oluyor? Sizi bir anne gibi görüyorlar mı? Molalarınızda sohbet imkanı bulabiliyor musunuz?
İLGİ ÇOK BÜYÜK
Evet evet yolcularımla bu gibi keyifli sohbetler yaşıyorum. Tek tek yanıma gelirler video çekmek isterler, fotoğraf çekmek isterler, yemek tarifleri bile konuşuyoruz zaman zaman. Küçük küçük dedikodular bile yapabiliyoruz. Bazen evi arabaya taşıyabiliyoruz.
- Bu işe bir ihtiyaç doğrultusunda mı yöneldiniz?
KÜÇÜKLÜĞÜMDEN BERİ DİREKSİYON BAŞINDAYIM
Zaten şoförlük yapıyordum 10-12 senedir de çalışanım. Küçüklüğümden beri direksiyon elimde büyüdüm. O zamanlar daha çok kendi kamyonumuzu kullanıyordum. Sonrasında otobüsçü ile evlendim, otobüsçü oldum. Hala elimizde mesleğimiz. Ekmeğimiz oradan yani.
-Bu mesleğe başlarken size karşı çıkanlar oldu mu? Ya ne yapacaksın şoför olup boşver, deyip hevesinizi kırdılar mı?
BEN HER ZAMAN DİK DURUŞ SERGİLEDİM
Hayır olmadı. Çünkü bir duruşunuz vardır o duruşta herkes size her şeyi sormaya cesaret edemez. Belki aklından geçiriyordur ama o soruyu hiçbir zaman sormaya cesaret edemez. Onun akabinde zaten senin mesleğini kabul etmek durumundalar. Ben bu konudaki tepkilere izin vermiyorum. Kimsenin bana özel soru sormasına izin vermiyorum.
- Şu an Türkiye'deki tek kadın şoför Efe Tur'da ve 25 yıldır da devam ettirdiniz bir şoförlük deneyiminiz var. Bu sektörde Efe Tur'la beraber yürüyorsunuz bu da Efe Tur'un aldığı bir cesarettir aslında. Bu süreçte Efe Tur'u nasıl ikna edebildiniz?
EFE TUR’DAN KADINLARA BÜYÜK FIRSAT
Ben Efe Tur'a başvurumu yaptığım ilk zamanlarda benim o zaman ki baş şoförüm beni yazıhaneci zannetti. Evimi sordu Antalya'da olduğunu söyledim. Bana yazıhanecilerinin bölgenin insanları olduklarını söyledi. Pardon dedim ben yazıhaneci değilim. Ondan sonra bana dedi ki ya kusura bakma biz hostes çalıştırmıyoruz özür dilerim dedi. Kusura bakmayın dedim ben hostes de değilim. Ben dedim Kaptanım. Ya biz nasıl olur falan bir gelin görüşelim tanışalım dedi. Tamam dedim gittim bana bir garajdan araba verdiler. Gölcük tarafına doğru gittik geldik derken arabayı park ettik karşı tarafa onunla beraber graj’a geliyoruz, ya dedi ben çok özür dilerim. Ben az önce kendi egomu tatmin ettim sanırım dedi. Çok merak ettim çağırdım, mülakatta da gerçekten benim yüzde 80 kendi şoförümden çok daha iyisiniz ama kadınsınız diye sizi buraya almazlar ve ben çok üzülürüm dedi. Tamam sorun değil müdürüm dedim. Bir çay içmeye çıktık yukarıya, işletmeye orada rahmetli patronunuz Sayın Halit Bıçak Bey oradaydı. Ben misafirim artık öyle iş başvurusu falan düşünmüyordum. Sonra baş şoförüm lanse etmeye başladı beni. Bayan Kaptan diye. Şu şekilde araba kullandı şeklinde bahsetti benden. Oranın patronu bir anda sordu bana "sen nerede çalıştın?" diye. Ben çalıştığım yerleri saydım. Sonra içeri gelip giden şoförler beni tanıdılar çalıştığım yerlerle ilgili konuşmalar geçti derken Halit Bey dedi ki "verin oradan bir araba çalışsın" bu çok büyük bir ticari cesarettir. Riski de olabilir yani çok büyük bir riske girdi ama başardık Efe Tur ile birlikte başardık. Gerçekten istiyoruz ki bu meslekte kadınlarda biraz daha eğilim göstersinler. Biraz kendini yetiştirirlerse kadınların yapamayacağı hiçbir şey yok. İstiyorum ki otobüsçülük de yeni bir çığır açılsın kadınlarda bu mesleğe yönelsin.
-Peki bu meslek sevilmeden yapılabilecek bir meslek mi?
OTOBÜS ŞÖFÖRLÜĞÜ BİR SEVDADIR
Sevilmeden yapılacak bir meslek değil. Her şeyden önce bir otobüs şoföründe otobüs sevgisi vardır. Hatta şöyle bir kamyon arkası sözü vardır çok da gerçek bir yazıdır "Mecnun bilseydi otobüs sevgisini, sever miydi amcasının kızını" Yani öyle bir sevdadır otobüs. Otobüsü sevince de işinizi severek yapıyorsunuz.
-Türkiye'nin tek uzun yol şoförü olarak size bu durum nasıl bir güç kazandırdı? Bir kadın olarak kadınlarda bu meslekte var bizde bu mesleği yapabiliriz duygusunu nasıl yaşadınız?
BEN TÜM TABULARI YIKTIM
Bunu hep göstermek zorunda kaldım. Her zaman bir şekilde kendimi ifade etmek durumunda kaldım ama başardım. Bu sadece kendimi ifade etmek değil benim arkamdan gelecek kadınları da teşvik etmektir. Ben bu tabuları yıktım. Siz geçin artık buradan diyorum .
-Otobüs arızalandı diyelim siz bu durum karşısında nasıl bir tepki gösteriyorsunuz arızayı çözebiliyor musunuz?
ARABAYI YOLDA BIRAKMAM
Otobüs arızalarına bizim yapabileceğimiz tamirler bellidir ve sınırlıdır. Ya kayış kopar değişebileceğimiz ne var diye bakarız. Bir şey varsa onu yapmaya çalışırız. Bunun haricinde yağıdır suyudur bu tarz eksik tamamlamalarını yapabiliyorum. Arabayı da az çok anlarım yolda koymayacak kadar anlarım bu işten. Mesela bir kayış kopmasından arabayı yolda bırakmam.
- Uzun yol şoförlüğü yaparken otobüs şoförlüğü yapmadan önce yapmayı özlediğiniz, sevdiğiniz ama şu anda yapamadığınız bir meslek var mı?
GEMİ KAPTANI OLMAK ÇOK İSTERDİM
Evet var. Ben bir gemi kaptanı olmayı çok isterdim bir reklam filminde oynamayı çok istedim mesela. Bir deterjan reklamında oynayabilirdim. Özlediğim şeyler arasında ne bileyim bir yağmur yağsın evin penceresinden onu izlemeyi isterdim.
- Mesleğinizde hiç keşke dediğiniz bir şey var mı? Keşke bu da olsaydı gibi.
ŞÖFÖRLERİN MORALİNİ BOZMAYIN
Şu sıralar kazalar ülke genelinde artmış gözüküyor. Yolcusundan yöneticisine kadar şoförlerin moralini bozmasınlar olumsuz anlamda şoförün dikkatini dağıtmasınlar.
- Peki o zaman soru mu şu şekilde değiştiriyorum, kadın olmanın bu işteki zorluğu nelerdir?
Her şeyden önce kadın olmaktır...
- Peki bizimle paylaşmak istediğiniz komik anılarınız var mı? Mesela bir polis sizi durdurdu diyelim ehliyet ruhsat sordu tepkisi size karşı ne oluyor?
ÖNCE ŞAŞIRIYORLAR SONRA ALIŞIYORLAR
Polis durduruyor işte arabayı kenara çekiyorum falan kontrol edecek bir bakıyor önce bir şok geçiriyor. Çoğunlukla yaşıyorum bu tip durumları. Misal bir tır yanımızdan geçiyor geçerken şaşkın şaşkın bana bakıyor sonra bir bakıyorsun ertesi gün sosyal medyadan bir mesaj gelmiş "Abla helal olsun sana ben yanından geçen TIR" diye bir mesajla karşılaşabiliyorsunuz.
- Bildiğim kadarıyla iki erkek evladınız var çocuklarınızın bu mesleği yaparken size karşı tepkileri nasıl oldu?
BANA KAPTAN DİYE SESLENİYORLAR
Çocuklarımın tepki verme şansları olmadı. Çünkü çocukluktan beri beni böyle tanıdıkları için yadırgamadılar. Annem sıradan herkesin annesi gibi çalışıyor gözüyle baktılar çocuklarım. Hatta evde bana Kaptan diye sesleniyorlar.
- NAZAN ÇELİK KİMDİR?
Küçük bir çocukken gördüğü kadın şoförden etkilenen 51 yaşındaki Nazan Çelik, 25 yıldır uzun yol şoförlüğü yapıyor. İşini büyük bir aşkla yapan Çelik, Türkiye’nin tek kadın kaptanı.
Bugün Kocaeli Gazetesi
