Eğitim-Bir-Sen'den Kocaeli Üniversitesi İhale Teklifine İlişkin Görüş

Kocaeli üniversitesi tarafından yapılan banka maaş promosyon ihalesine beklenenden düşük bir teklif gelmesi üzerine konu ile akalı Eğitim-Bir-Sen Kocaeli 2 No'lu (Üniversite) Şube Başkanı Dürdane Kanlıkavak açıklama yaptı.

İŞTE O AÇIKLAMA

Eğitim-Bir-Sen Kocaeli 2 No'lu (Üniversite) Şube Başkanı Dürdane Kanlıkavak tarafından yapılan açıklamada şu ifadeler kullanıldı, "Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğü’nün 20.2.2004 tarihinde yayımlanarak yürürlüğe giren 6 Sıra No’lu Tebliğin 2. maddesinde aylıkların bankalar aracılığıyla ödenmesine ilişkin usul ve esaslar belirtilmektedir. Buna göre, Genel ve katma bütçeli idareler ile bu idarelere bağlı döner sermaye işletmeleri ve fonlarda görevli memur, işçi ve sözleşmeli personelin aylıklarının bankalar vasıtasıyla ödetilmesinin esas olduğu; İl ve ilçe merkezlerine uzak olan yerlerde faaliyet gösteren tahakkuk dairelerinin öncelikle bulundukları yerlerde ATM makinesi kurulması, banka şube ya da bürosu açılması gibi imkânları araştıracakları, bunlar sağlanamadığı takdirde aylıkları maaş mutemetleri vasıtasıyla ödetebilecekleri; Gerek tahakkuk dairelerinin gerekse saymanlıkların işlemlerini kolaylaştırmak ve doğabilecek karışıklıkları önlemek için bir daire personelinin tamamının aylıkları tek bir banka şubesinden ödeneceği; İlgili tahakkuk dairesi, banka şubesinin kurum ya da kuruluşa yakınlığı, lokal genişliği, personel, makine ve ekipman imkanları, işlem hacmi, otomasyon uygulamasına geçip geçmediği, otomatik para çekme makineleri (ATM) vasıtasıyla para çekme imkanını sağlaması gibi hususları dikkate alarak aylıkların hangi banka ve şubeden ödeneceğini belirleyeceği, gibi ödemelere ilişkin genel esaslar ve tahakkuk dairelerinin yapacağı işler düzenlenmektedir. 20.7.2007 tarihinde yayımlanan 2007/21 Sayılı “banka promosyonları” konulu Başbakanlık Genelgesi’nde kamu görevlilerinin aylık ve ücretlerinin Maliye Bakanlığı Muhasebat Genel Müdürlüğünün (6) Sıra No’lu Genel Tebliğinde belirtilen esas ve usuller çerçevesinde bankalar vasıtasıyla ödendiği belirtilmiştir. Başbakanlık Genelgesi, kamu kurumlarına bankalardan maaş ödeme hizmeti almaları için komisyon oluşturulması ve ihaleye çıkılması yükümlülüğü getirmiştir. Genelgede ihaleler için oluşturulan komisyonda sendika üyesinin bulunması gibi düzenlemeler bulunmaktadır. Yapılacak protokollerin süresi açısından da bir kısıtlama getirmiş ve bu süreyi en az 2 en çok 5 yılla sınırlandırmıştır. Genelge’de 9.8.2010 tarihinde yapılan bir değişiklikle (10.8.2010 Tarihli ve 27668 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 2010/17 sayılı Genelge), alınan promosyonların mümkünse tamamının ya da en az üçte ikisinin eşit tutarlarda personele dağıtılması şeklindeki hüküm yeniden düzenlenmiş ve 2010/17 sayılı Genelge’nin yayımlanmasından sonra yapılacak protokollerde söz konusu promosyon tutarının tamamının personele dağıtılması öngörülmüştür. 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun’un 4. maddesi uyarınca belirli bir mal veya hizmet piyasasında doğrudan veya dolaylı olarak rekabeti engelleme, bozma ya da kısıtlama amacını taşıyan veya bu etkiyi doğuran yahut doğurabilecek nitelikte olan teşebbüsler arası anlaşmalar, uyumlu eylemler ve teşebbüs birliklerinin bu tür karar ve eylemleri yasaklanmıştır. Rekabet Kurumu’nun bankaların maaş ödeme anlaşmaları ve bu çerçevedeki promosyon ödemeleri hakkındaki soruşturmalarında, bankaların kendi aralarında, “…Protokolü devam eden kurumlara diğer bankalar tarafından teklif verilmemesi, . Teklif verilse dahi, kurumun başka bir banka ile daha önceden yürürlükte olan protokolünün bulunması durumunda bu teklifin geri çekilmesi, . Başka bir banka ile protokolü olan kuruma promosyon verilmesi durumunda bu promosyonun zarar olarak yazılması” vb konularında uzlaşmaya varmış oldukları tespiti yapılmıştır. Bankaların maaş ödeme hizmetlerini sunmasındaki temel gerekçe, bireysel bankacılık ürünlerinin satışından beklenen gelir olmaktadır. Bu durumda bankaların teklif ettiği promosyonlar ise, anılan hizmetlerin kendisinden temin edilmesinin karşılığı olarak verilen fiyat işlevi görmektedir. Kocaeli Üniversitesi Rektörlüğü tarafından düzenlenen maaş ödeme protokolü ihale sonuçlarında da görüldüğü üzere teklif veren bankaların, benzer personel sayısına sahip kamu veya özel kurum ve kuruluşlarca düzenlenen maaş ödeme protokollerine nazaran daha düşük miktarda promosyon bedeli teklif ettikleri görülmüştür. Ancak söz konusu bedel düşüklüğünün, teklif veren bankaların Rekabet Kurulu’nun yukarıda mezkûr bulguları doğrultusunda rekabet ilkelerine aykırı suretle teklif verilmesinden mi kaynaklandığı yoksa teknik ve idari şartnamede bankaların maliyetlerini artırıcı bir şartın veya unsurun varlığı nedeniyle maliyet artışını karşılamak üzere teklif fiyatının düşük tutulmasını gerektiren bir durumun varlığından mı kaynaklandığı hususu, araştırılmaya ve bu doğrultuda ihalenin yenilenmesine ihtiyaç bulunmaktadır. Bu çerçevede, teknik şartnamede rekabeti ve yüksek promosyon ödemesini engelleyici nitelikte bankaların maliyet artışına neden olacak türden bir hükmün yer alıp almadığı; bankaların teklif vermelerinin başlı başına promosyon ödemesinin oluşturacağı maliyet ile beklenen gelir/kâr arasında banka lehine bir pozisyonun varlığına karine oluşturduğu gözetilerek daha yüksek promosyon ödemesi teklifi yapılmamasının haklı ve makul bir gerekçesinin olup olmadığının araştırılması, çıkacak sonuca göre yeni bir teknik şartnamenin hazırlanması gerekliliği görülmüştür. Diğer taraftan bankaların ticari kazanç elde edilmesi ve idamesine yönelik olarak müşteri sayısını arttırmak için muhtelif kurumlarla, çalışanlarının maaş ödemelerine ilişkin yapmış olduğunuz maaş anlaşmalarının Kurumlar Vergisi Kanununun uygulanmasında, mevduatların ve kredi hacminin arttırılması amacıyla yapılan pazarlama harcaması niteliğinde olduğu kabul edilmektedir. Bu çerçevede promosyon ödemelerinin Kurumlar Vergisi Kanununun uygulanmasında “pazarlama ve satış gideri” niteliğinde olduğu; bankaların da bu doğrultuda promosyon ödemelerini “pazarlama ve satış giderleri/reklam” bütçesi kapsamında gerçekleştirdikleri bilinmektedir. Bu itibarla, en yüksek teklif sahibi banka da dâhil olmak üzere ihaleye teklif veren bankaların, maaş ödeme anlaşması ihalesi tarihi itibariyle mali yılın sonuna gelinmesi nedeniyle pazarlama ve satış gideri/reklam bütçe kaleminde yeterli ödeneklerinin olmaması sebebiyle düşük teklif vermiş oldukları hususu gözetilmelidir. Bu minvalde, süresi sona eren maaş ödeme protokolünün ilgili bankayla anlaşılmak suretiyle kısa süreliğine uzatılması, bu şekilde yeni protokolün 2024 yılı başında gerçekleştirilmesi halinde hem daha fazla sayıda bankanın teklif vereceği hem de daha yüksek teklif bedeli verilebileceği dikkate alınmalıdır. İhalenin şartname hazırlama sürecinde de yetkili sendika temsilcilerine bilgi verilmemiş ve görüşleri alınmamıştır, bununla birlikte ihale süresince komisyonda yer alan ve konuşmak isteyen yetkili sendika temsilcilerine söz hakkı tanınmamış ve sonucuna ilişkin komisyonla istişare yapılmamış olmasına rağmen yazılı görüş istenmesi sürecin sağlıklı yürütülmediğinin göstergesidir. Ayrıca, Kocaeli Üniversitesi yönetimi ile TEB arasında ihale komisyonuna bilgi verilmeksizin gerçekleştirilen görüşme ile Üniversite yönetiminin talebi sonucunda bankanın teklifini 500 TL artırarak revize ettiği sözleşmenin ve varsa eklerinin onaylı birer örneğinin tarafımıza yazılı olarak verilmesini arz ederim.