Kocaeli, ulaşımda hem fiziksel altyapı yatırımlarıyla hem de geleceğe dönük vizyoner adımlarıyla dikkat çekmeye devam ediyor. Kocaeli Büyükşehir Belediyesi ile iştiraklerinden UlaşımPark’ın ev sahipliğinde düzenlenen UITP Avrasya Konferansı 2025, bu kapsamda kentin ulaşım gündemini uluslararası ölçekte tartışmaya açtı. “Planlamadan İşletmeye: Etkili Kent içi Raylı Sistemlerin Uygulanması” temasıyla gerçekleşen konferans, kent içi ulaşımda dijitalleşmeden yapay zekâya, raylı sistemlerden lojistik yönetimine kadar birçok başlığı bir araya getirdi. Konferansta konuşan Başkan Tahir Büyükakın, radikal planlama değişikliklerinin kaçınılmaz olduğunu belirtti; anayasal düzeyde ulaşım politikalarının da gündeme alınması gerektiğini söyledi.
Ulaşımda Dijitalleşme ve Yapay Zekâ Vurgusu
Günümüzde şehirlerin artan nüfusu ve karmaşık yapısı, geleneksel ulaşım yöntemlerinin sınırlarını zorluyor. Başkan Büyükakın’a göre, dijitalleşme ve yapay zekâ destekli sistemler, bu soruna verilecek en akılcı yanıtlardan biri. Özellikle sensörlü trafik ışıkları gibi teknolojilerin şehrin bazı noktalarında başarıyla uygulandığını belirten Büyükakın, bu sistemlerin yaygınlaştırılmasının önemine dikkat çekti. Ayrıca, ulaşım modlarının planlama sürecine daha en başından entegre edilmesi gerektiğini vurguladı.
“Gerçek planlama, önce imar kararıyla başlar,” diyen Büyükakın, ulaşımın kentin gelişim planlarıyla entegre düşünülmesi gerektiğini ifade etti.
Toplu Taşımada Verimlilik ve Yeni Model Arayışı
Konferansta öne çıkan başlıklardan biri de toplu taşıma sistemlerinin yeniden yapılandırılması oldu. Başkan Büyükakın, özel araç kullanımına karşı en verimli çözümün toplu taşıma olduğunu vurgularken, bu sistemlerin finansal sürdürülebilirliği için yeni modellere ihtiyaç olduğunu söyledi.
Almanya’nın Münih kentinde uygulanan modeli örnek gösteren Büyükakın, kooperatiflerin belediye ile sözleşmeli olarak çalıştığı, ücretlerin belediye tarafından tahsil edildiği bir sistem önerdi. Bu modelin Türkiye'de yasal zemini henüz oluşmasa da, kamu destekli bir finansman planlaması ile mümkün olabileceğini belirtti.
“Toplu taşımayı daha erişilebilir, ekonomik ve verimli hale getirmeliyiz. Kooperatifler bu dönüşümün bir parçası olmalı,” dedi.
Lojistik Hareketlilik: Göz Ardı Edilmemesi Gereken Bir Unsur
Kocaeli’nin sanayi ve liman kenti kimliği, ulaşım planlamasında farklı bir bakış açısını zorunlu kılıyor. Başkan Büyükakın’ın dikkat çektiği bir diğer önemli başlık da lojistik yönetimi oldu. Türkiye’nin ilk lojistik master planının Kocaeli’de 2014 yılında hazırlandığını belirten Büyükakın, her gün şehre giren yaklaşık 200 bin kamyon hareketinin ulaşıma olan etkisine dikkat çekti.
Planlamalarda sadece bireysel ulaşım değil, aynı zamanda ticari hareketliliğin de göz önünde bulundurulması gerektiğini ifade eden Büyükakın, lojistik hareketin doğru yönetilmemesi durumunda, toplu taşıma yatırımlarının da istenilen verime ulaşamayacağını söyledi.
Anayasaya Ulaşım Düzenlemeleri Girmeli
Ulaşım sorunlarının çözümünde sadece teknik değil, yasal düzenlemelerin de hayati olduğunu belirten Başkan Büyükakın, anayasal seviyede bazı kısıtlamaların getirilmesi gerektiğini savundu. Tek-çift plaka uygulamaları, şehir merkezine giriş saatleri, otopark ücretlerinin artırılması gibi yöntemlerin sadece yerel inisiyatifle değil, anayasal güvenceyle uygulanması gerektiğini ifade etti.
“Planlama aklımızı gözden geçirmeliyiz. Ulaşımda bugünü değil, yarını da düşünmeliyiz,” diyerek sürdürülebilir bir gelecek için çağrıda bulundu.
Raylı Sistemlerin Payı Artacak
Kocaeli’de raylı sistem taşımacılığının toplu taşıma içindeki payını artırmak için önemli hedefler konuldu. Şu anda yüzde 14 seviyesinde olan bu oranı yüzde 35’e çıkarmayı planladıklarını açıklayan Başkan Büyükakın, bu hedefin ancak entegre ve dijital destekli bir ulaşım modeli ile mümkün olabileceğini vurguladı.
