Bülbüller yılda 7 bin 500 kilometre yol katediyor: Ormanya’daki kuş halkalama istasyonu göçmen kuşların sırlarını çözüyor
Kocaeli’deki Ormanya Doğal Yaşam Parkı’nda kurulan Kuş Halkalama İstasyonu, göçmen kuşların göç rotaları, üreme davranışları ve biyolojik özellikleri üzerine bugüne kadar elde edilmemiş verileri gün yüzüne çıkarıyor. Özellikle Afrika’dan her yıl gelen bülbüller üzerine yapılan çalışmalar dikkat çekici sonuçlar ortaya koydu.
ORMANYA’DAKİ HALKALAMA İSTASYONU VERİ ÜRETİYOR
Kocaeli Büyükşehir Belediyesi tarafından kente kazandırılan Avrupa’nın en büyük doğal yaşam parkı Ormanya, 2023 yılından bu yana göçmen kuşların bilimsel olarak izlendiği bir merkez haline geldi. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Ormancılık Meslek Yüksekokulu Öğr. Gör. Dr. Ergün Bacak’ın yürüttüğü çalışmalarda, halkalama istasyonu sayesinde kuşların göç rotaları, yaşam süreleri ve davranışları detaylı şekilde kayıt altına alınıyor.
AFRİKA’DAN KOCAELİ’YE HER YIL GERİ DÖNÜYORLAR
Yapılan halkalama çalışmalarıyla en dikkat çekici bulgulardan biri, Afrika’dan her yıl üreme döneminde Kocaeli’ye gelen bülbüller oldu. Ortalama 3 bin 750 kilometre uzaklıktan gelen bu kuşlar, dönüş yoluyla birlikte yılda 7 bin 500 kilometreyi bulan bir göç gerçekleştiriyor. Dr. Bacak, “3 yaşında olan bir bülbül şu ana kadar 22 bin 500 kilometre uçmuş oluyor. 5 yıl yaşayan bir kuş, sadece göç rotasında dünyanın çevresini neredeyse bir kez dolanmış kadar mesafe kat ediyor” dedi.
KİMLİKLENDİRME İLE YAŞAM SÜRESİ DE TESPİT EDİLİYOR
Dr. Bacak, halkalama çalışmasının temel amacının kuşları kimliklendirmek olduğunu belirtti. Aynı tür kuşları birbirinden ayırt etmenin mümkün olmaması nedeniyle özel numaralı halkalar kullanılıyor. Bu sayede hangi kuşun ne zaman, nerede halkalandığı ve nereden nereye göç ettiği uluslararası sistemde takip edilebiliyor.
TÜRKİYE’DE BİR İLK: HER AY DÜZENLİ HALKALAMA
Türkiye’de halkalama genellikle ilkbahar ve sonbahar göç dönemlerinde yapılırken, Ormanya’da her ay en az 5 gün halkalama yapılıyor. Bu yönüyle Türkiye’de bir ilk olan bu sistemli çalışma hem yerli hem göçmen kuşlara dair yıl boyunca kesintisiz veri sunuyor. Şimdiye kadar yaklaşık 80 türde, 4 bine yakın kuşa halka takıldı.
BÜLBÜLLERE UYDU VERİCİ TAKILAMIYOR
Bülbüllerin küçük vücut ağırlıkları nedeniyle uydu vericisi takılamadığını belirten Dr. Bacak, “4,5 gramlık kuşların göçte 11 grama kadar çıktığını görüyoruz. Akdeniz’i bir gecede, Karadeniz’i doğrudan geçiyorlar. Göç öncesi vücutlarını neredeyse tamamen yağ ile kaplıyorlar. Göçün ardından tekrar eski formuna dönüyorlar” ifadelerini kullandı.
DÜNYANIN EN YAŞLI KUŞU DA HALKALAMA İLE TESPİT EDİLDİ
Dr. Bacak ayrıca, dünyanın en yaşlı kuşu olarak bilinen “Wisdom” isimli albatrosun da halkalama sayesinde tespit edildiğini hatırlatarak, “72 yaşında ve bu yıl tekrar anne oldu. 72 yıl önce takılan halka ile takip ediliyor. Türkiye’de de bu tür uzun süreli ve düzenli çalışmalarla benzer sonuçlara ulaşmak mümkün” dedi.
BÜLBÜLLERİN 3-4 KEZ DÜNYAYI DOLAŞTIĞI ORTAYA KONDU
Ormanya’daki düzenli halkalama verileriyle bülbüllerin göç yaşamlarının olağanüstü olduğu da belgelenmiş durumda. Yılda 7 bin 500 kilometre göç eden bir kuşun 5 yılda 37 bin 500 kilometre uçtuğu, bunun da dünyanın çevresine oldukça yaklaştığı ifade edildi. Bazı türlerin yılda 40 bin kilometre uçtuğu, örneğin Kutup Sumrusu’nun bu ekstrem örneklerden biri olduğu belirtildi.
ORMANYA BİLİMSEL ARAŞTIRMANIN MERKEZİ HALİNE GELDİ
Ormanya Doğal Yaşam Parkı, düzenli halkalama çalışmaları sayesinde sadece bir rekreasyon alanı değil, aynı zamanda bilimsel araştırmanın önemli merkezlerinden biri haline gelmiş durumda. Dr. Bacak, “Dileriz bu çalışmalar uzun yıllar sürer ve kuşlar hakkında çok daha fazla bilgiye ulaşırız” diyerek sözlerini tamamladı.
