2026 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nda sosyal güvenlik sisteminin kapsamının genişletilmesine yönelik önemli adımlar dikkat çekiyor. Sisteme girişi zor olan kesimlerin önündeki engellerin kaldırılması, düşük gelirli esnaf, sanatkâr, çiftçi ve mevsimlik işçiler gibi gruplar için özel sigorta programlarının oluşturulması planlanıyor. Programda ayrıca, istihdam süresini uzatmaya teşvik eden aylık bağlama sistemine geçileceği ve prim tahsilatlarının etkinleştirileceği de belirtiliyor.
KOLAY İŞVERENLİK MODELİ GENİŞLİYOR
Apartman görevlileri, ev hizmetlileri, çocuk ve yaşlı bakıcıları gibi işçileri istihdam eden ancak ticari faaliyette bulunmayan bireylerin yer aldığı “kolay işverenlik” uygulamasının kapsamı genişletilecek. Bu adım, kayıt dışı çalışmanın önüne geçmeyi ve daha fazla kişinin sosyal güvenlik şemsiyesi altına alınmasını hedefliyor.
Sisteme girişi zor olan gruplar için farklı meslek ve gelir düzeylerine uygun kolaylaştırıcı modeller üzerinde çalışılacak. Böylece özellikle günlük, dönemsel ya da düşük gelirli işler yapan bireylerin sosyal güvenceye kavuşmaları sağlanacak.
DÜŞÜK GELİRLİ GRUPLARA ÖZEL SİGORTA PROGRAMLARI GELİYOR
2024 yılında sosyal sigorta kapsamındaki nüfus oranının %89,7’ye ulaştığı belirtilirken, bu oranın daha da artırılması için yeni sosyal sigorta programları devreye alınacak. Düşük gelirli esnaf, sanatkâr, çiftçi ve mevsimlik işçiler gibi ekonomik açıdan kırılgan gruplara yönelik esnek ve sürdürülebilir sigorta modelleri oluşturulacak.
Bu programlarla birlikte prim ödeme süreçlerinin kolaylaştırılması, esnek süreli sigortalılık ve gelir durumuna göre prim oranları gibi uygulamalar gündeme gelebilir. Hedef, sosyal güvenlik sistemine dahil olmayan son kesimleri de kapsama almak.
AYLIK BAĞLAMA SİSTEMİ YENİDEN DÜZENLENECEK
Sosyal güvenlik sisteminde reform niteliğinde bir başka adım ise aylık bağlama sistemine yönelik olacak. Yeni sistem, kişilerin daha uzun süre istihdamda kalmalarını teşvik edecek şekilde kurgulanacak. Hakkaniyeti ve aktüeryal dengeyi önceleyen bu model, hem çalışan hem de sistemin mali sürdürülebilirliği açısından fayda sağlayacak.
Ayrıca, gelire dayalı prim bildirimlerinin kapsamı da genişletilecek. Bu sayede kayıt dışı gelirlerin tespiti kolaylaşacak ve prim tabanı güçlendirilecek. Gerekli yasal ve teknik altyapı çalışmalarının ilgili kurumlar tarafından eş güdüm içinde yürütülmesi planlanıyor.
SGK BORÇLULARINA BİLGİLENDİRME VE REHBERLİK
Prim tahsilatlarının artırılması da programın önemli başlıklarından biri. SGK’ye borcu bulunan sigortalılarla doğrudan iletişim kurularak, borçların yapılandırılması ve ödenmesi konusunda rehberlik yapılacak. Bu kapsamda bilgilendirici kampanyalar, mesajlar ve çağrılarla borçlular teşvik edilecek.
Ayrıca, “Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun” çerçevesinde mevcut borçların takibi daha etkin hâle getirilecek. Tahsilat süreçlerinin dijital ortamda daha şeffaf ve hızlı yürütülmesi için yeni sistemlerin devreye alınması bekleniyor.
KAYIT DIŞI İSTİHDAMA KARŞI RİSK ODAKLI DENETİM
Kayıt dışı istihdamla mücadele programın bir diğer kritik ayağını oluşturuyor. Sektörlere özel risk analizleriyle hedefli denetim ve rehberlik faaliyetleri artırılacak. Özellikle prime esas kazancı bir önceki aya göre yüzde 20’den fazla azalan sigortalılara SMS yoluyla uyarı gönderilerek erken müdahale sağlanacak.
Bu yöntemle, kayıt dışı çalışmanın sistematik olarak izlenmesi ve önlenmesi hedefleniyor. Veri analizine dayalı denetimlerle prim tabanının güçlendirilmesi, hem sosyal güvenlik sistemine olan güveni artıracak hem de mali sürdürülebilirliği destekleyecek.
