Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Anadolu Ajansı Podcast'e Türkiye'de iklim değişikliğinin kuraklık etkisini ve göllere ilişkin yürütülen çalışmaları anlattı.
Ülkede 2025 su yılında son 52 yılın en kurak döneminin yaşadığını anımsatan Yumaklı, yağışların uzun yıllar ortalamasının yüzde 27 altında gerçekleştiğini aktardı.
Yumaklı, iklim değişikliğinin herkesin hayatının merkezinde olduğuna işaret ederek, kuraklık nedeniyle özellikle göllerin risk altında olduğunun altını çizdi.
Türkiye'nin Akdeniz iklim kuşağında yer aldığını ve iklim değişikliğinin ön cephe hattında bulunduğunu dikkati çeken Yumaklı, 'Akdeniz hattındaki tüm ülkeler benzer sorunları yaşıyor. Kuraklık, artık olağanüstü bir durum değil, yeni normal.' ifadesini kullandı.
- 'Güneydoğu Anadolu'da yağış kaybı yüzde 53'
Yumaklı, bölgelere göre yağış kayıplarına ilişkin verileri paylaşarak, 2025'te İç Anadolu ve Marmara'da yağışların yüzde 35, Akdeniz'de yüzde 31, Ege'de yüzde 28, Doğu Anadolu'da yüzde 25 azaldığını söyledi. En çarpıcı tablonun Güneydoğu Anadolu'da görüldüğünü belirten Yumaklı, 'Güneydoğu Anadolu'da yağış kaybı yüzde 53 seviyesinde. Bu çok şiddetli bir kuraklığa işaret ediyor.' diye konuştu.
Kuraklık ve artan sıcaklıkların göller üzerindeki etkisine işaret eden Yumaklı, Tuz Gölü, Akşehir-Eber, Beyşehir, Burdur, İznik ve Sapanca göllerinin ciddi şekilde etkilendiğini kaydetti. Yumaklı, 'Göllerimizin büyük bir kısmı, yağış kaybı ve aşırı sıcaklık nedeniyle ciddi bir baskı altında.' değerlendirmesinde bulundu.
- 'Sorun sadece yağış azlığı değil, yanlış su kullanımı'
Yumaklı, kuraklık dışında yanlış su ve arazi kullanımının sorunu derinleştirdiğini belirterek, göllerin sadece yağmur azlığından değil, su kullanım tercihlerinden de olumsuz etkilendiğini aktardı.
Uygun olmayan tarımsal sulama, yer altı sularının aşırı kullanımı ve sanayide suyun geri kazanılmamasının da göller üzerindeki baskıyı artırdığını belirten Yumaklı, 'Sıcaklık artışı ve buharlaşma etkisi de bu tabloyu katmerli hale getiriyor.' dedi.
- 'Sanayide 'kullan, arıt, tekrar kullan' anlayışını yaygınlaştırıyoruz'
Yumaklı, su kaynaklarının sınırsız olmadığının altını çizerek, suyun ticari bir meta olarak görülmemesi gerektiğini ifade etti.
Kuraklığın plansız su kullanımının sonuçlarını net şekilde ortaya koyduğunu belirten Yumaklı, endüstriyel su çekimlerinin de bu çerçevede ele alındığını belirterek, 'Artık bundan vazgeçmemiz gerekiyor. Sanayide 'kullan, arıt, tekrar kullan' anlayışını yaygınlaştırıyoruz.' ifadesini kullandı.
Yumaklı, sanayide de yeni tesislerin su kaynaklarına göre planlandığına işaret ederek, su kaynağı olmayan bölgelerde sanayi gelişiminin mümkün olmayacağını kaydetti.
- Kayıp-kaçak oranı yüksek belediyelere uyarı
Belediyelerdeki içme suyu kayıp kaçak oranlarına da değinen Yumaklı, bazı belediyelerde verilen suyun yarıdan fazlasının altyapı eksiklikleri nedeniyle kaybolduğunu söyledi. Yumaklı, 'Suyunu verimli kullanamayan, kayıp kaçağını azaltmayan belediyelere su tedarikinde yardımcı olamayacağımızı açıkça ifade ediyoruz.' diye konuştu.
- '8 hektarın üzerindeki 250 göl için kuraklık değerlendirmesi yapıldı'
Yumaklı, Türkiye'de 6 bin 334 doğal ve yapay göl bulunduğunu anımsatarak, şunları kaydetti:
'8 hektarın üzerindeki 250 göl için kuraklık değerlendirmesi yapıldı. Öncelikli eylem planı hazırlanan göller, Eğirdir, Akşehir-Eber, Beyşehir, Bafa, Burdur, İznik, Seyfe ve Sapanca. Arkadaşlarım eylem planının hayata geçirilmesi açısından öncelik oluşturan Eğirdir ve Burdur göllerinin eylem planlarını bitirdiler ve bunları kamuoyuyla paylaştık. Şimdi sırada Sapanca var. Şu andaki durumlarının daha fazla ileri gitmesini engelleyeceğiz önce, sonra da durumlarının iyileştirilmesini sağlayacak bu planları uygulamaya başlayacağız.'
Bakan Yumaklı, 2100 yılına kadar sıcaklıkların 6 dereceye kadar artabileceğini, yağışların yüzde 10 azalacağını ve su kaynaklarında yüzde 25'e varan kayıplar yaşanabileceğini belirterek, gelecek dönem için müdahale hazırlıklarını bu veriler doğrultusunda hazırladıklarını anlattı.
Suyu kullanma alışkanlıklarının değişmesiyle geleceğin korunacağını belirten Yumaklı, bir damla tasarrufun bile yarar sağladığını sözlerine ekledi.