Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, temmuz ayına ilişkin tarımsal girdi maliyetleri ve üretici-market fiyat farklarını değerlendirdi. Bayraktar, gübre ve mazot gibi temel tarım girdilerindeki fiyat artışlarına dikkat çekerek, çiftçilerin sürdürülebilir üretim yapabilmesi için acil önlem alınması gerektiğini vurguladı.
Gübre Fiyatları Savaş Sonrası Da Düşmedi
Bayraktar, İran-İsrail arasında 13 Haziran’da başlayan savaşın ardından gübre fiyatlarında büyük artışlar yaşandığını, ancak temmuz ayında savaş sona ermesine rağmen fiyatların düşmediğini belirtti.
"ÜRE gübresi başta olmak üzere birçok gübre türünde ciddi artışlar yaşandı. Temmuz ayında DAP gübresi yüzde 10,4, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 8, amonyum sülfat gübresi yüzde 2, kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 1 oranında arttı. Savaş nedeniyle geçen ay yüzde 40 zamlanan ÜRE gübresi ise temmuzda sadece yüzde 1,5 düştü" dedi.
Bayraktar, yıllık bazda gübre fiyatlarında dikkat çekici artışlar olduğunu belirtti. Buna göre, ÜRE gübresi yüzde 90, DAP gübresi yüzde 55, 20.20.0 kompoze gübresi yüzde 46, kalsiyum amonyum nitrat gübresi yüzde 40, amonyum sülfat gübresi ise yüzde 32 oranında arttı.
Mazot Ve Yem Fiyatları Da Yükselişte
Tarımsal üretimde önemli bir başka girdi olan mazot fiyatlarının temmuz ayında aylık bazda yüzde 9,3, yıllık bazda ise yüzde 23,4 oranında arttığını belirten Bayraktar, hayvancılıkta kullanılan yem fiyatlarına da dikkat çekti.
“Besi yemi yıllık yüzde 34, süt yemi ise yüzde 31 oranında artış gösterdi. Bu artışlar, hayvansal üretimi de olumsuz etkiliyor” dedi.
Üretici-Market Fiyat Farkı Karpuzda Yüzde 613’e Ulaştı
Bayraktar, temmuz ayında üretici ve market fiyatları arasındaki en yüksek farkın karpuzda görüldüğünü ifade etti.
"Üreticide 1 lira 18 kuruş olan karpuz, markette 8 lira 42 kuruştan satıldı. Fiyat farkı yüzde 613,8'e ulaştı" diyen Bayraktar, diğer ürünlerdeki fiyat farklarını da şöyle sıraladı:
- Patlıcan: yüzde 295,8
- Salatalık: yüzde 275,3
- Yeşil soğan: yüzde 247,6
- Havuç: yüzde 242,8
Temmuzda En Fazla Limon Zamlandı, Kabak Ucuzladı
Bayraktar, temmuz ayında markette en çok zamlanan ürünün yüzde 37,8’lik artışla limon olduğunu belirtti. Limonu, yüzde 14,3 ile yumurta, yüzde 12,8 ile elma izledi. Fiyatı en fazla düşen ürün ise yüzde 42,6 ile kabak oldu. Kabaktaki düşüşü yüzde 39,8 ile karpuz, yüzde 31,5 ile patates, yüzde 24,6 ile kuru soğan ve yüzde 19,5 ile yeşil soğan takip etti.
Üreticide Limon Zam Şampiyonu, Yeşil Soğan En Çok Ucuzlayan Ürün
Üretici fiyatlarına bakıldığında ise temmuz ayında en fazla artış yüzde 55,6 ile limonda gerçekleşti. Onu yüzde 29,6 ile yeşil mercimek, yüzde 27,5 ile sivri biber, yüzde 17,8 ile yumurta, yüzde 13,1 ile kırmızı mercimek izledi.
En fazla fiyat düşüşü ise yüzde 41,2 ile yeşil soğanda görüldü. Bunu yüzde 41 ile karpuz, yüzde 39,1 ile patates, yüzde 38,5 ile patlıcan ve yüzde 38,3 ile kabak izledi.
Fiyat Değişimlerinin Nedenleri
Bayraktar, fiyat değişimlerinin sebeplerini de şöyle açıkladı:
- Mercimek: Yeni sezonda rekolte düşüklüğü fiyat artışına neden oldu.
- Sivri biber: Talebin artması fiyatları yükseltti.
- Patlıcan ve kabak: Arz fazlası fiyatları aşağı çekti.
- Yumurta: Arz-talep dengesi fiyat artışına yol açtı.
- Karpuz: Arz artarken talep düşüşü yaşandı, bu da fiyatların düşmesine neden oldu.
- Limon: Depolama kaynaklı fire artışı ve arz azlığı fiyatları yukarı taşıdı.
- Yeşil soğan: Talep azaldığı için üretici fiyatları düştü.
“Girdi Maliyetlerine Müdahale Şart”
Bayraktar, tarımsal üretimin sürdürülebilirliği için çiftçinin temel girdilere uygun fiyatlarla erişiminin sağlanması gerektiğini vurgulayarak,
“Çiftçimizin gübreye, mazota, yeme erişimi kolaylaştırılmalı. Girdi fiyatlarına yönelik denetim ve destek mekanizmaları güçlendirilmelidir” dedi.