Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), 2025 yılı itibarıyla enflasyon hesaplamasında önemli bir yapısal değişikliğe gidiyor. TÜFE’nin baz yılı 2003’ten 2025’e çekilirken, veri derleme ve sınıflandırma yöntemleri de uluslararası standartlara uygun hale getirilecek. Yapılacak bu güncelleme, enflasyon oranlarını değil, endeksin düzeyini etkileyecek. TÜİK uzmanları, sistemin detaylarını kamuoyuyla paylaştı.
Baz Yıl 2025 Oluyor: Yeni Dönemin Başlangıcı
TÜFE hesaplamasında kullanılan “2003=100” baz yılı, 2025’ten itibaren “2025=100” olarak değiştirilecek. Bu geçiş, Avrupa Komisyonu kararları doğrultusunda Ocak 2026'dan itibaren AB ülkelerinde zorunlu hale geliyor. Türkiye de bu değişime öncülük eden ülkeler arasında yer alacak.
Yeni baz yıl uygulamasıyla birlikte endeks seviyeleri 2025 yılının ortalama değerine göre normalize edilecek. Ancak TÜİK, aylık ve yıllık enflasyon oranlarında herhangi bir değişiklik olmayacağını vurguluyor. Geçmiş yıllara ait manşet enflasyon göstergeleri sabit kalacak, sadece alt endekslerde sınıflama farklılıkları görülebilecek.
COICOP-2018 ile Yeni Sınıflandırma Sistemi
TÜİK, enflasyon hesabında Avrupa İstatistik Ofisi (Eurostat) tarafından belirlenen COICOP-2018 sınıflandırma sistemine geçiyor. Bu sistemle birlikte tüketici harcamaları daha güncel ve ayrıntılı biçimde izlenebilecek.
Yeni dönemde hanehalkı tüketim eğilimleri, ulusal hesaplar üzerinden belirlenecek. Grup düzeyindeki ağırlıklar bu verilere göre oluşturulacak, alt düzeyde ise hanehalkı bütçe anketleri kullanılmaya devam edecek. Böylece hem kayıtlı hem de kayıt dışı harcamaların daha doğru yansıtılması hedefleniyor.
Ayrıca, dijital içerikler ayrı bir harcama grubu olarak sınıflandırılacak. Sigorta ve finansal hizmetler de bağımsız bir başlık altında değerlendirilecek.
Hangi Harcama Kalemlerinin Ağırlığı Değişiyor?
Yeni sistemde bazı harcama gruplarının sepet içindeki ağırlıkları güncellendi. Bu değişim, hanehalkı harcama eğilimlerindeki farklılıkları daha doğru yansıtmak amacı taşıyor.
Ağırlığı düşen gruplar:
Sigorta ve finansal hizmetler: %4,30 → %0,21
Eğlence, spor ve kültür: %3,33 → %2,18
Ağırlığı artan gruplar:
Bilgi ve iletişim: %3,34 → %4,56
Ulaştırma: %17,35 → %17,54
Kişisel bakım, sosyal koruma ve çeşitli hizmetler (yeni grup): %3,83
Gıda, alkollü-alkolsüz içecekler, giyim ve ayakkabı gibi bazı temel grupların ağırlıkları ise sabit tutuldu. TÜİK yetkilileri, konut grubunun ağırlığında önümüzdeki yıl bir düşüş olabileceğine dikkat çekti.
Yeni Gösterge: Sabit Vergi Oranlı TÜFE
2025’ten itibaren sabit vergi oranlarıyla hesaplanan bir TÜFE göstergesi de yayımlanacak. Bu gösterge, dolaylı vergiler sabitmiş gibi varsayarak sadece piyasa fiyatlarındaki değişimi yansıtacak. Böylece fiyat hareketlerinin vergiden arındırılmış hali de izlenebilecek.
Ayrıca, mevsimsel düzeltilmiş TÜFE verileri artık TÜFE ile aynı gün açıklanacak. Bu da kullanıcıların aynı anda daha kapsamlı verilere erişebilmesini sağlayacak.
TÜFE Sepeti Her Yıl Aralık’ta Güncelleniyor
TÜİK, TÜFE sepetinde her yıl Aralık ayında güncelleme yapıyor ve bu değişiklikleri Ocak ayında kamuoyuna açıklıyor. Sepet yıl içinde sabit kalıyor, herhangi bir değişiklik yapılmıyor. Bu uygulama, enflasyon hesaplamalarının tutarlılığını korumayı amaçlıyor.
Yapılan bu güncellemelerle, Türkiye’nin enflasyon ölçüm sistemi hem ulusal hem de uluslararası düzeyde daha güvenilir ve şeffaf hale getirilmeye çalışılıyor.
