Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) ile Ticaret Bakanlığı’nın iş birliğiyle hazırlanan geçici dış ticaret verilerine göre, 2025 yılı Eylül ayında ihracat ve ithalat artarken dış ticaret açığında dikkat çekici bir yükseliş yaşandı. Genel ticaret sistemi kapsamında Eylül ayında ihracat geçen yılın aynı ayına göre %2,8 artarak 22 milyar 576 milyon dolara ulaştı. Aynı dönemde ithalat %8,7 artarak 29 milyar 479 milyon dolar oldu. Artan ithalat, dış ticaret açığını %33,8 oranında artırarak 6 milyar 903 milyon dolara taşıdı.
OCAK-EYLÜL DÖNEMİNDE İHRACAT VE İTHALAT ARTTI
Yılın ilk dokuz ayını kapsayan Ocak-Eylül döneminde, Türkiye'nin ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre %4,1 artış göstererek 200 milyar 578 milyon dolara çıktı. İthalat ise aynı dönemde %5,9 oranında artarak 267 milyar 637 milyon dolara ulaştı. Bu dönemde dış ticaret açığı %11,8 artarak 67 milyar 60 milyon dolar seviyesinde gerçekleşti. İhracatın ithalatı karşılama oranı ise geçen yılın aynı dönemine göre gerileyerek %74,9 oldu.
ENERJİ VE ALTIN HARİÇ DIŞ TİCARETTE KÜÇÜK FAZLA
Eylül ayında enerji ürünleri ve parasal olmayan altın hariç tutulduğunda ihracat %2,1 artışla 21 milyar 227 milyon dolara çıkarken, ithalat %5,8 artışla 22 milyar 438 milyon dolara ulaştı. Bu kapsamda, söz konusu kalemler hariç tutulduğunda dış ticaret açığı 1 milyar 211 milyon dolar oldu. Enerji ve altın hariç dış ticaret hacmi %4 artışla 43 milyar 665 milyon dolar olarak kaydedilirken, ihracatın ithalatı karşılama oranı %94,6’ya yükseldi.
DIŞ TİCARET AÇIĞINDA HIZLI YÜKSELİŞ
Eylül ayında dış ticaret açığı, bir önceki yılın aynı ayına göre %33,8 artarak 6 milyar 903 milyon dolara ulaştı. Bu artışta ithalattaki hızlı yükseliş etkili oldu. Geçen yıl aynı dönemde %81 olan ihracatın ithalatı karşılama oranı, bu yıl Eylül ayında %76,6’ya geriledi. Ocak-Eylül dönemi itibarıyla ise dış ticaret açığı %11,8 artarak 67 milyar 60 milyon dolara yükseldi.
SANAYİ ÜRÜNLERİ İHRACATIN BEL KEMİĞİ
2025 yılı Eylül ayında ekonomik faaliyetlere göre ihracatta imalat sanayinin payı %94,5 ile en yüksek seviyede yer aldı. Tarım, ormancılık ve balıkçılık sektörü %3,0, madencilik ve taş ocakçılığı ise %1,8 pay aldı. Ocak-Eylül döneminde bu dağılımda belirgin bir değişiklik görülmedi. Aynı dönemde de imalat sanayinin payı %94,5 oldu.
ARA MALLARI İTHALATTA AĞIRLIKTA
İthalatın ürün grubu dağılımına bakıldığında, Eylül ayında ara mallarının toplam ithalattaki payı %69,1 oldu. Sermaye malları %14,9, tüketim malları ise %15,5 oranında yer tuttu. Ocak-Eylül döneminde bu dağılım büyük oranda korunurken, ara mallarının payı %69, sermaye mallarının %14,5 ve tüketim mallarının %16,3 olarak belirlendi.
EN FAZLA İHRACAT ALMANYA’YA, EN FAZLA İTHALAT ÇİN’DEN
Eylül ayında Türkiye’nin en fazla ihracat yaptığı ülke Almanya oldu. Bu ülkeye yapılan ihracat 1 milyar 904 milyon dolar olarak kaydedildi. Almanya'yı sırasıyla Birleşik Krallık (1 milyar 387 milyon dolar), ABD (1 milyar 348 milyon dolar), Irak (1 milyar 101 milyon dolar) ve İtalya (1 milyar 100 milyon dolar) izledi. Bu 5 ülkeye yapılan ihracat, toplam ihracatın %30,3’ünü oluşturdu.
İthalatta ise Çin ilk sırayı aldı. Eylül ayında Çin’den yapılan ithalat 4 milyar 264 milyon doları buldu. Onu sırasıyla Rusya Federasyonu (3 milyar 247 milyon dolar), Almanya (2 milyar 363 milyon dolar), Birleşik Arap Emirlikleri (1 milyar 485 milyon dolar) ve ABD (1 milyar 465 milyon dolar) izledi. İlk 5 ülkeden yapılan ithalat, toplam ithalatın %43,5’ini oluşturdu.
SEZON VE TAKVİM ETKİLERİNE GÖRE VERİLER DEĞİŞTİ
Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış serilere göre Eylül ayında ihracat bir önceki aya göre %4,3 azaldı, ithalat ise %8,2 oranında arttı. Takvim etkilerinden arındırılmış verilere göre ise ihracat geçen yılın aynı ayına kıyasla %0,4 gerilerken, ithalat %5,1 arttı.
TEKNOLOJİ YOĞUNLUĞU DÜŞÜK SEVİYEDE KALDI
Teknoloji yoğunluğuna göre değerlendirildiğinde, Eylül ayında yüksek teknolojili ürünlerin imalat sanayi ihracatındaki payı %3,1 seviyesinde kaldı. Ocak-Eylül döneminde bu oran %3,7 olarak gerçekleşti. Öte yandan ithalatta yüksek teknolojili ürünlerin payı Eylül ayında %12,5, yılın ilk dokuz ayında ise %11,3 oldu.
ÖZEL TİCARET SİSTEMİNE GÖRE VERİLER
Özel ticaret sistemi kapsamında yapılan ölçümlerde de benzer bir tablo ortaya çıktı. 2025 yılı Eylül ayında ihracat %3,0 artışla 20 milyar 550 milyon dolar, ithalat ise %10,6 artarak 28 milyar 22 milyon dolar oldu. Bu sistem kapsamında dış ticaret açığı %38,7 artışla 7 milyar 472 milyon dolara yükselirken, ihracatın ithalatı karşılama oranı %73,3’e geriledi.
