Hazine ve Maliye Bakanlığı, kayıt dışılıkla mücadele kapsamında yapay zeka destekli analiz sistemini devreye aldı. Özel muayenehanesi bulunan doktorlara yönelik yapılan çalışmada, vergi uyumu açısından yüksek riskli görülen 3 bin 663 doktordan 1701’i gönüllü olarak gelir vergisi beyannamesi vererek pişmanlık hükümlerinden faydalandı. Bu kapsamda 2,1 milyar liralık matrah artışı kaydedildi.
Yapay Zeka Destekli Risk Analizi Yapıldı
Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB), serbest meslek erbabı olan doktorlar arasında vergi potansiyeli yüksek olanları hedef alarak özel bir analiz çalışması yürüttü. 28 bin 931 doktorun incelendiği çalışmada, çok değişkenli veri kümeleriyle oluşturulan yapay zeka ve makine öğrenmesi tabanlı risk senaryoları kullanıldı.
Analiz sonucunda 3 bin 663 doktor, yüksek riskli mükellef olarak tanımlandı. Ancak doğrudan cezai işlem yerine, önleyici denetim ve gönüllü uyum yaklaşımı benimsendi.
Pişmanlıkla Beyanlar 5 Kat Artış Getirdi
Riskli gruba dahil edilen doktorlara bilgilendirme yapılarak pişmanlıkla beyanda bulunmaları istendi. Bu çağrıya yanıt veren 1701 doktor, toplamda 1,7 milyar lira matrah bildirdi. Yapılan beyanlar öncesi ve sonrası arasında, mükellef başına düşen ortalama matrahın 5 kat arttığı belirlendi.
Ayrıca, Aralık 2023 dönemine ait KDV beyannameleri incelendiğinde, ilk beyanlarda yalnızca 9 milyon lira hizmet tutarı bildirilirken, 2025 yılı içinde verilen düzeltme beyannameleriyle bu tutarın 358 milyon liraya yükseldiği görüldü.
Gönüllü Beyanda Bulunanlara İnceleme Yok
Gönüllü uyuma yanıt veren doktorlar hakkında vergi incelemesi başlatılmazken, çağrıya rağmen beyanda bulunmayanlar ya da beyanları yeterli görülmeyenler için takdir komisyonuna sevk ve vergi incelemesi süreci başlatılacak. Süreçte Sağlık Bakanlığı’nın ilgili birimlerinden doktorların ameliyat ve muayene bilgileri de temin edilecek.
Vergi Adaleti ve Güvene Katkı
Bakan Mehmet Şimşek, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, gönüllü uyumun hem kamu gelirleri hem de vergi adaleti açısından önem taşıdığını belirtti. Şimşek, "Bu çalışmayla gördük ki, önleyici denetim modeli sayesinde milyonlarca liralık gelir gönüllü olarak beyan edildi. Bu, sadece gelir artışı değil, aynı zamanda vergi adaletine olan güvenin göstergesidir." dedi.
Vergi sistemine güvenen ve yükümlülüklerini yerine getiren mükelleflere teşekkür eden Şimşek, bu modelin yaygınlaştırılarak kayıt dışılıkla mücadelenin kararlılıkla sürdürüleceğini vurguladı.
