Beyin tümörü ameliyatlarında yeni dönem: Tümörün temizlenme anı artık gerçek zamanlı izlenebilecek. Her yıl 8 Haziran’da kutlanan Dünya Beyin Tümörü Günü kapsamında, Türk bilim insanlarından dünyada ses getirecek bir yenilik geldi. Kocaeli Sağlık ve Teknoloji Üniversitesi Mühendislik ve Doğa Bilimleri Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Nevcihan Duru ve Prof. Dr. Tolga Turan Dündar öncülüğünde geliştirilen yapay zeka destekli sistem, beyin ameliyatlarında tümörün temizlenme anını yüzde 98 doğrulukla anlık olarak ekrana yansıtıyor.
“Ameliyat sırasında MR çekilmiş gibi”
Geliştirilen sistemin, beyin tümörü ameliyatlarında cerrahlara büyük kolaylık sağladığını belirten Prof. Dr. Nevcihan Duru, projenin çıkış noktasını şöyle anlattı:
“Bir kongrede beyin cerrahlarıyla konuşurken, ameliyat sırasında eski MR görüntülerini kullanmalarının zorluklarından bahsettiler. ‘Keşke ameliyat sırasında çekilmiş gibi görüntü alabilsek’ dediler. Bu, bizim için ilham kaynağı oldu.”
Ameliyat esnasında ultrasonla elde edilen görüntülerden faydalanan sistem, yapay zeka modelleri sayesinde tümörün çıkarıldığı boşluğu, yani rezeksiyon bölgesini tahmin ederek ekrana sentetik MR görüntüsü yansıtıyor.
Gerçek zamanlı çözüm, ikinci ameliyatı önlüyor
Prof. Dr. Duru, mevcut sistemlerde hastaların bazen ameliyat sonrasında yeniden MR’a alındığını ve tümör kalıntısı tespit edilirse ikinci bir operasyon gerektiğini belirtti. Yeni sistem sayesinde ise bu süreç ameliyat sırasında kontrol edilebiliyor:
“Bizim sistemimiz, tümörün çıkarıldığı alanı yüzde 98 doğrulukla tahmin ederek cerrahın kararına destek oluyor. Böylece hastaların ikinci bir ameliyat geçirme riski en aza iniyor.”
Sadece sağlığı değil, ekonomiyi de koruyor
Sistemin yalnızca tıbbi değil, ekonomik katkılar da sağladığını vurgulayan Duru, ikinci ameliyatların hem hasta hem de sağlık sistemi açısından büyük maliyet oluşturduğunu söyledi:
“Ameliyatın tekrarlanması; devlet, hasta ve sigorta sistemi için ciddi maliyetler doğuruyor. Yeni sistemimiz bu tür ek maliyetleri önleyerek sağlık ekonomisine katkı sağlıyor.”
Hedef: Eksiksiz iyileşme ve daha az komplikasyon
Beyin tümörlerinde tam temizliğin hayati önem taşıdığını belirten Duru, sistemin ameliyat sonrası komplikasyonları da azaltacağını ifade etti:
“Tümörün tam çıkarılmaması ağız kayması, konuşma bozukluğu ya da uzuv kaybı gibi istenmeyen durumlara yol açabiliyor. Bu sistemle hem hastaların iyileşme süreci hızlanıyor hem de nörolojik hasar riski azalıyor.”
TÜBİTAK destekli proje, onay sürecinde
TÜBİTAK destekli proje kapsamında geliştirilen sistemin onay süreci devam ediyor. Onay almasının ardından sistemin hem yurtiçi hem de yurtdışındaki ameliyathanelerde kullanılması hedefleniyor.
