RÖPORTAJ: Uğur ULUSOY & Dilara BÜYÜKKARDEŞLER
Kartepe’nin Uzunbey Mahallesi hattında planlanan çelikhane–haddehane projesi, yıllardır süren tartışmaların odağında yer almaya devam ediyor. Yıldızlar Yatırım Holding’in 2022 yılında duyurduğu projenin ÇED toplantılarının iki kez iptal edilmesiyle başlayan süreç, yapılan revizyonlar ve yeniden hazırlanan raporlarla adeta bir “çevre ve planlama mücadelesine” dönüşmüş durumda. Son olarak Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı’nın projeye bir kez daha “ÇED olumlu” kararı vermesi, tartışmayı bir üst seviyeye taşıdı.
BÖLGEDEKİ VATANDAŞ TEPKİLİ
Bugün Kocaeli ekibinin Uzunbey'de yaptığı saha ziyaretlerinde vatandaşların tepkisi oldukça netti. Yerleşim yerlerine bu kadar yakın, tarım ve su havzası niteliği taşıyan bir alana dev bir çelik üretim tesisinin kurulması, bölge halkında ciddi bir endişe yaratıyor. Çocukların yaşadığı çevrenin, tarım alanlarının ve su kaynaklarının ağır sanayi baskısına maruz kalmasını istemeyen vatandaşlar, “Burası yaşam alanı; nefes aldığımız bölgeyi kaybetmek istemiyoruz” diyerek tepkilerini dile getirdi.
DEV PROJENİN DETAYLARI ENDİŞEYİ ARTIRDI
Proje kapsamında Uzunbey Mahallesi’nin Bahçealtı ve Çayırlar mevkisini kapsayan 240 bin metrekarelik geniş bir alana dev bir tesis kurulması planlanıyor. Yıllık 4 milyon ton sıvı çelik üretimi ve 3 milyon 500 bin ton hadde kapasitesi, bölgeyi Türkiye’nin en büyük metal üretim merkezlerinden biri haline getirecek büyüklükte. Bu ölçekteki bir tesisin yaratacağı trafik yoğunluğu, hava kirliliği, toz emisyonu, enerji tüketimi ve çevresel baskı; bölgenin ekolojik dengesinin geri dönüşü olmayan bir şekilde zarar görebileceği endişesini doğuruyor.
HALKIN EN BÜYÜK ENDİŞESİ: YAŞAM ALANLARI TEHLİKEDE
Uzunbey'de görüştüğümüz vatandaşlar, projenin sadece çevre sorunları yaratmayacağını, aynı zamanda bölgede yaşam kalitesini doğrudan etkileyeceğini düşünüyor. Evlerine birkaç yüz metre uzaklıkta yüksek sıcaklıkta çelik üretimi yapılacak olması, gürültü seviyesinin artması, toz salınımının tarımsal verimi düşürmesi ve trafik akışının kilitlenmesi gibi kaygılar öne çıkıyor. Bir vatandaşın ifadesi ise durumu özetler nitelikte: “Kocaeli zaten sanayiden nefes alamıyor; burası da giderse yaşam alanı kalmaz.”
ÇED SÜRECİ YILLARA YAYILAN BİR TARTIŞMAYA DÖNÜŞTÜ
Projenin ÇED süreci, üç yıldır süregelen bir çekişmenin merkezinde yer alıyor. 2022’deki iptal edilen iki toplantının ardından şirket projede revizyona giderek 2023 yılında yeniden başvurdu. Üç ay boyunca İnceleme–Değerlendirme Komisyonu tarafından incelenen dosya “ÇED olumlu” kararı aldı.
Geçtiğimiz aylarda hazırlanan yeni raporun da Bakanlık tarafından onaylanmasıyla süreç hız kazandı ancak bölge halkının aklındaki sorular hâlâ yanıt bulmuş değil.
“Raporda çevresel etkiler ne kadar gerçekçi değerlendirildi? Yer seçimi neden bu kadar hassas bir noktada kaldı? Alternatif alanlar incelendi mi?” gibi sorular sıkça dile getiriliyor.
BUGÜN KOCAELİ EKİBİ SAHADA TEPKİLERİ YERİNDE GÖRDÜ
Uzunbey'de yaptığımız saha çalışmalarında hem vatandaşların hem sivil toplum örgütlerinin hem de çevresel duyarlılık taşıyan grupların konuyu yakından takip ettiği görüldü. Bölgedeki tansiyonun giderek yükseldiği, tartışmanın sadece bir çevre meselesi olarak değil, aynı zamanda bir yaşam hakkı mücadelesi olarak görüldüğü açıkça hissediliyor.
Vatandaşlar, “Sanayiye karşı değiliz; ancak doğru yerde olmalı. Burası doğru yer değil” diyerek kararlılıklarını ortaya koyuyor.
KARTEPE’NİN KADERİNİ BELİRLEYECEK SÜRE
Bölgede yükselen tepkiler sürerken Yerel Yönetimler, Bakanlık yetkilileri, meslek odaları ve yatırımcı taraf arasında nasıl bir yol izleneceği merak konusu. Projenin geleceği, yalnızca Uzunbey'in değil, Kartepe’nin genel çevre politikalarına ilişkin de önemli bir sınav niteliği taşıyor. Öte yandan halkın talepleri, kaygıları ve beklentileri dikkate alınmadan yürütülecek bir süreçte gerginliğin artacağı da öngörülüyor. Tüm gözler, projeye dair atılacak yeni adımlara çevrilmiş durumda.