Dar gelirli haneler için geliştirilen "Vatandaşlık Maaşı" uygulaması, Türkiye'nin sosyal destek sisteminde yeni bir sayfa açmaya hazırlanıyor. 2026 yılında pilot illerde devreye girmesi planlanan bu model, dağınık halde yürütülen sosyal yardım programlarını tek çatı altında toplayarak, aile bazlı ve gelir odaklı bir destek mekanizması sunmayı amaçlıyor. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın talimatıyla başlatılan çalışmalar kapsamında Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı, sistemin detayları üzerinde kapsamlı bir hazırlık yürütüyor.
Gelir Tamamlayıcı Aile Destek Sistemi olarak adlandırılan bu yeni uygulama, geliri belirli bir seviyenin altında kalan ailelere devlet eliyle düzenli maaş ödemesi yapılmasını öngörüyor. Peki, vatandaşlık maaşı nedir, kimler alabilecek, şartları neler olacak? Maaş miktarı ne kadar ve başvurular ne zaman başlayacak?
VATANDAŞLIK MAAŞI NEDİR VE NASIL İŞLEYECEK?
2026 yılında hayata geçirilmesi planlanan vatandaşlık maaşı, temel olarak "gelir tamamlayıcı" bir destek mekanizması olacak. Mevcut sosyal yardım programlarının yerini alacak bu yeni model, ailelerin toplam gelirlerini belirli bir seviyeye tamamlamayı hedefliyor.
Eğer bir hane halkının geliri belirlenen sınırın altındaysa, devlet bu farkı maaş olarak ödeyecek. Örneğin, gelir sınırı 20 bin TL olarak belirlenmişse ve ailenin toplam geliri 16 bin TL ise, devlet aradaki 4 bin TL farkı vatandaşlık maaşı olarak karşılayacak. Ödemeler, aileden en az bir birey iş gücüne katılana kadar sürecek.
Modelin amacı, "hiçbir vatandaşın yoksulluk sınırının altında kalmaması" prensibine dayanıyor. Bu yönüyle, klasik sosyal yardım anlayışından daha bütüncül ve sistemli bir yapı sunuyor.
VATANDAŞLIK MAAŞI KİMLERE VERİLECEK?
Vatandaşlık maaşı yalnızca belirli kriterleri karşılayan ihtiyaç sahibi birey ve ailelere verilecek. Destekten yararlanacak gruplar şu şekilde belirlendi:
Geliri belirlenen sınırın altında olan aileler
İşsiz bireyler ve çalışamayacak durumda olanlar
Engelli bireyler
Yaşlılar
Sosyal güvencesi olmayanlar
Dul ve yetim aylığı alamayan ihtiyaç sahipleri
Her hane için başvuru süreci bireysel olarak değerlendirilecek. Gelir tespiti yapılacak ve buna göre yardım miktarı hesaplanacak. Bu destek, sadece dar gelirli vatandaşlara yönelik olacak ve herkesin bu yardımdan faydalanması mümkün olmayacak.
VATANDAŞLIK MAAŞI NE ZAMAN BAŞLAYACAK VE KAÇ TL OLACAK?
Vatandaşlık maaşı uygulaması, 2026 yılında pilot illerde başlatılacak. Hangi illerde uygulanacağı ise henüz açıklanmış değil. Pilot uygulamadan elde edilecek veriler doğrultusunda sistemin ülke genelinde yaygınlaştırılması planlanıyor.
Maaş miktarı konusunda net bir rakam olmasa da, ödemelerin asgari ücret veya yoksulluk sınırı baz alınarak yapılacağı ifade ediliyor. Uzmanlar, mevcut ekonomik göstergeler dikkate alındığında vatandaşlık maaşının aylık 3.000 ila 5.000 TL arasında olabileceğini öngörüyor. Ancak bu rakam, ailedeki birey sayısı ve toplam gelir durumuna göre değişkenlik gösterecek.
VATANDAŞLIK MAAŞI BAŞVURUSU NASIL YAPILACAK?
Başvuruların e-Devlet üzerinden ya da Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı'nın sosyal hizmet merkezleri aracılığıyla alınması bekleniyor. Sürecin net detayları ilerleyen dönemde bakanlık tarafından duyurulacak.
Başvuru adımları şu şekilde olacak:
e-Devlet sistemine giriş yapılacak.
"Sosyal Yardım Başvuru" ekranı üzerinden gerekli bilgiler doldurulacak.
Başvuru formu eksiksiz şekilde tamamlanarak sistem üzerinden gönderilecek.
Başvuru durumu yine e-Devlet üzerinden takip edilebilecek.
AİLE DESTEK ALANLAR VATANDAŞLIK MAAŞI ALABİLECEK Mİ?
Bu konuda henüz resmi bir açıklama yapılmadı. Ancak sosyal yardımlar genellikle gelir durumu temel alınarak hesaplandığı için, mevcut yardımların vatandaşlık maaşıyla birleştirilmesi veya bu maaşla değiştirilmesi gündeme gelebilir. Devletin amacı, yardımları sadeleştirerek daha etkin ve adil bir dağılım yapmak.
Vatandaşlık maaşının hayata geçmesiyle birlikte, Aile Destek Programı gibi mevcut yardımların sistemle entegre edilmesi ya da bu desteklerin vatandaşlık maaşı kapsamında yeniden düzenlenmesi bekleniyor.
GELİR ADALETİ İÇİN YENİ BİR ADIM
Vatandaşlık maaşı, sosyal devlet anlayışının somut bir yansıması olarak dar gelirli vatandaşlara umut olmayı hedefliyor. Yalnızca yardım etmekle kalmayıp, düzenli ve sürdürülebilir bir gelir desteği sağlayarak vatandaşların yaşam kalitesini artırmayı amaçlayan bu sistem, 2026 itibarıyla Türkiye'nin sosyal yardım politikalarında önemli bir dönüm noktası olabilir. Gelişmeleri yakından takip etmekte fayda var.
