İYİ Parti Kocaeli İl Başkan Yardımcısı Ebru Kömeçoğlu, 12 Haziran Dünya Çocuk İşçiliğiyle Mücadele Günü kapsamında yaptığı açıklamada, Türkiye'de çocuk işçiliğinin endişe verici boyutlara ulaştığını ve çocukların temel haklarından mahrum bırakıldığını vurguladı.
Çocuklar Yoksulluğun ve Denetimsizliğin Kurbanı
İYİ Parti Kadın, Aile ve Sosyal Hizmetlerden Sorumlu Kocaeli İl Başkan Yardımcısı Ebru Kömeçoğlu, çocuk işçiliğine dair yaptığı açıklamada, sorunun temelinde yoksulluk, göç, işsizlik, eğitime erişimdeki kısıtlılık, yetersiz yasal düzenlemeler ve denetimsizlik olduğunu söyledi. Bu nedenlerle çocukların ağır koşullar altında çalışmak zorunda kaldığını belirten Kömeçoğlu, çocukların eğitim, sağlık, oyun ve beslenme gibi temel haklarından mahrum kaldığına dikkat çekti.
Çocuk İşçiliğinde Dramatik Artış
Kömeçoğlu’nun paylaştığı verilere göre, 15-17 yaş grubundaki çocukların iş gücüne katılım oranı 2020’de %16,2 iken, 2024 itibarıyla bu oran %24,9’a yükseldi. Milli Eğitim Bakanlığı’na bağlı Mesleki Eğitim Merkezleri (MESEM) kapsamındaki öğrencilerin de dahil edilmesiyle, Türkiye'deki çocuk işçi sayısı 1 milyon 474 bine ulaştı.
Eğitimden Kopuş Devam Ediyor
Çocukların eğitimden uzaklaştığına dikkat çeken Kömeçoğlu, 2023-2024 eğitim-öğretim döneminde okullaşma oranlarının ilkokulda %95, ortaokulda %91,5 ve ortaöğretimde %88’e düştüğünü belirtti. Bu düşüşün, çocukların erken yaşta çalışma hayatına katılmak zorunda kalmalarının bir sonucu olduğunu ifade etti.
742 Çocuk İş Cinayetinde Hayatını Kaybetti
İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği Meclisi’nin hazırladığı Çocuk İş Cinayetleri Raporu’na göre, 2013-2024 yılları arasında 742 çocuk iş kazasında hayatını kaybetti. Bu ölümlerin 256’sı 0-14 yaş, 486’sı ise 15-17 yaş grubunda meydana geldi. 2025’in ilk dört ayında ise 23 çocuk yaşamını yitirdi.
Ölümlerin %54’ü tarım/orman, %12’si inşaat/yol, %7’si ise metal sektöründe gerçekleşti. Tarım sektörünün, özellikle 5-14 yaş grubundaki çocukların yoğun çalıştırıldığı bir alan olduğuna dikkat çekildi.
MESEM Sistemi Tartışmalı
Milli Eğitim Bakanlığı'nın verilerine göre, 2023-2024 döneminde MESEM programlarında 385.956 öğrenci yer aldı. Kömeçoğlu, bu sistemin uygulanış biçiminin çocuk işçiliğini meşrulaştıran bir yapıya dönüştüğünü ve derinleşen yoksulluk nedeniyle çocukların aile bütçesine katkı sağlamak zorunda bırakıldığını söyledi.
Kömeçoğlu’ndan MESEM İçin Çözüm Önerileri
Kömeçoğlu, çocukların MESEM sisteminden zarar görmemesi adına şu önerilerde bulundu:
- Meslek liseleri güçlendirilmeli, kamu kaynakları gerçek mesleki eğitim için kullanılmalı.
- Staj alanları, çocukların fiziksel, ruhsal ve mesleki gelişimlerine uygun olmalı.
- Çalışma koşulları, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı müfettişlerince denetlenmeli.
- Staj yapılacak işyerleri, belirli kriterlere göre seçilmeli ve uygun olmayan yerler sistem dışına çıkarılmalı.
- Kurallara uymayan işletmelere etkin yaptırımlar uygulanmalı.
- Usta öğreticilik belgesi alma koşulları zorlaştırılmalı, çocukların üstün yararı gözetilerek ek önlemler alınmalı.
“Çocuklar Bireydir, Korunmalıdır”
Açıklamasının sonunda Kömeçoğlu, “Her çocuk kaç yaşında olursa olsun bireydir. Çocukluk dönemi, birey olma yolunda karşılaşılan fırsatlar dönemidir. Devletin ve toplumun görevi, çocuğun birey olma sürecinde karşılaşabileceği tüm engelleri ortadan kaldırmak ve bu yoldaki fırsatları en iyi şekilde değerlendirerek kendilerini gerçekleştirmeleri için çocuklara imkan tanımaktır” ifadelerini kullandı.
