Uzm. Klinik Psikolog İlayda YAPICI'nın Köşe Yazısı
Psikologlar, dayanıklılığı, sıkıntı, travma, trajedi, tehditler, aile ve ilişki sorunları, ciddi sağlık sorunları veya işyeri ve finansal stres faktörleri gibi önemli stres kaynakları karşısında iyi uyum sağlama süreci olarak tanımlar.
Çoğu insan için stres faktörü olabilecek belirsizlik de dayanıklılık gerektiren durumlardan biridir. Belirsizlikle başa çıkmamızı gerektiren birçok durumla karşılaşıyoruz günlük hayatımızda. Bu durum bazen ikili ilişkilerimizle ilgili olabiliyorken bazen de eğitim, iş hayatımızda karşımıza çıkabiliyor.
Gelecekte ne ile karşılaşabileceğimizi bilemiyor, her gün tam olarak emin bir şekilde ne yaşayacağımızdan emin olamıyoruz. Belirsizliğe karşı olan tutumun şiddeti kişiden kişiye değişebiliyor.
Bazı insanlar bu belirsizliği sorun olarak görmezken bazı insanlar ise küçük bir belirsizliği bile hayatlarında görmek isteyemeyebiliyor. Son dönemde yaşamakta olduğumuz pandemi dolayısıyla dünya çapında tüm insanlarda ortak olarak hayatımızdaki belirsizliklerin arttığını söyleyebiliriz.
Peki özellikle pandemi döneminde görülen belirsizliğe karşı dayanıklılığın azalması durumunda neler yapılabilir?
Kabul edin: Direnç göstermek hayatımızdaki belirsizliklere karşı hissettiğimiz duyguları ve düşünceleri güçlendirir ve bunların sürekliliğine neden olur. Direnç göstermek yerine kabul etmek geleceğe dair endişeye kapılıp duraksamak yerine bizim geleceğimiz için ilerlememize yardımcı olur.
Neyi kontrol edebileceğinize odaklanın: Pandemiden dolayı hayatımızın birçok yönünü şu anda kontrol edemiyor olsak da, neleri kontrol edebileceğimizi tespit edip onlara odaklanmak faydalı olacaktır.
Örneğin, başkalarına ve kendimize yardım etmek, deneyimlerimizi ve tepkilerimizi ifade edecek ve açıklayacak kelimeler bulmaya yardımcı olabilir, kişisel anlamı geliştirmeye, kontrol algısını geliştirmeye ve endişelenmemizi engellemeye yardımcı olabilir.
Kendinize yatırım yapın: Örneğin bu dönemde birçok genç iş bulmakta zorlanabiliyor ve bu gençlerin belirsizliğe olan dayanıklılığı azalabiliyor. Bu dönemde yapılabilecek en iyi şey kendine yatırım yapmaktır.
Normalde çalışırken insanın kendi hobileri ile ilgilenmesi ve kendini geliştirmeye yönelik etkinlikleri yapması için gerekli zamanı olmayabiliyor. Pandemi dönemi ne istediğimizi bulmamızda, hangi konularda gelişmek istediğimizi tespit edip kendimizi o yönde geliştirebilmemiz için zaman vermiş oldu. Bu sebeple bu zamanı kendinizi geliştirebilmek için etkili bir şekilde kullanmak en iyisi olabilir.
Mindfulness (biliçli farkındalık) uygulamaları yapın: Mindfulness sanılanın aksine sürekli pozitif düşünmek veya duyguları veya düşünceleri durdurmak değil onları yargılamadan onları fark etmektir.
Suzanne Westbrook’a göre mindfulness hayatımızdaki iniş çıkışları nasıl atlatabileceğimizi ve daha mutlu ve sağlıklı hayatlar yaşayabileceğimizi öğrenmememize yardımcı olmak için dayanıklılık ve farkındalık oluşturur.
Mindfulness, bedeni ve zihni rahatlatır ve stresi azaltmamıza yardımcı olur. Günlük tutma, yoga, dua veya meditasyon gibi diğer manevi uygulamalar da insanların bağlantılar kurmalarına ve umutlarını yeniden kazanmalarına yardımcı olabilir, bu da onları direnç gerektiren durumlarla başa çıkmaya hazırlayabilir.
Günlük yazdığınızda, meditasyon yaptığınızda veya dua ettiğinizde, yaşamınızın olumlu yönleri üzerine kafa yorun ve kişisel denemeler sırasında bile minnettar olduğunuz şeyleri hatırlayın.
Unutmayın ki;
“Belirsizlik burada kesin olan tek şey. Tek güvenlik hali, güvensizlikle yaşamayı bilmektir.” John Allen PAULOS
